عقد آریایی چیست؟

چندین سال است که آیینی تحت اسم «عقد آریایی» و یا عنوان «گواه‌گیری» نیز به لیست موجود در آیین‌ های مراسم عروسی بعضی از ایرانیان و البته مسلمان، اضافه گشته است. بعضی معتقدند این مدل از مراسم عقد در زمان ایران باستان جهت برقراری یک پیوند زناشویی نیز استفاده می‌گشت اما‌ بعضی دیگر منکر این مدل از عقد در دوره ایران باستان هستند و البته آن را نیز جعلی قلمداد می‌کنند. به هر ترتیب، در حدود پنج سالی است که این مدل عقد در ایران مد شده و بعضی از عروس و البته دامادها نیز علاقه دارند که این مراسم را که اغلب جنبه آن تشریفاتی است، در کنار مراسم عقد شرعی خود که قانونی هست، اجرا نمایند.

یک خطبه‌ شبیه به شعر

از خانم هایی که رسوم عقد آریایی در حین مراسم خود انجام داد نیز می‌گوید: "مراسم عقد ما در حرم امام رضا (ع) اجرا شد و پس از آن هم ما برای ثبت کردن به شکل رسمی مراسم عقد به محضر رفتیم و برای همین دلیل بود که ما سفره عقد در مراسم خود نداشتیم. ولی برای مراسم عروسی قرار گذاشتیم که حتما سفره عقد را بندازیم و البته عقد آریایی را بخوانیم. در شهر مشهد محل زندگی ما خیلی ‌زوج ها این عمل رو انجام می‌دهند، حتی در شرایطی که خطبه اصلی عقد را دوباره نخوانند ولی برای عکاسی کردن و فیلمبرداری کردن نیز سفره را می‌‌ا‌ندازند و مراسم عقد آریایی را اجرا خواهند کرد. ما هم چون که سفره برای عقد و نیز قند ساییدن و غیره را نداشتیم، حتما که می‌خواهم برای مراسم عروسی سفره را بیندازم و نیز خطبه عقد را به شکل ایرانی بخوانیم".
او در ادامه نیز اضافه کرد " چون این کار یه کار کاملا جدید است و نیز همه افراد هم این کار را انجام نمی‌‌دهند، قبول نمودن آن ویژه داخل شهرهایی مانند مشهد کاملا سخت است اما شوهر من نیز به سادگی قبول نمود و البته خانواده همسرم نیز با این موضوع هیچ مشکلی نداشتند. البته که من وقتی که قرار بود این موضوع را مطرح کنم به‌ آنها گفتم که ما مراسم عقد شرعی را بجا آوردیم. خانواده شوهرم هم خوشبختانه هیچ گونه مخالفتی با این موضوع نکردند. فقط به من گفتند که متنش چه است، که من هم به‌ آنها گفتم که خطبه در عقد به شکل اصیل ایرانی شبیه به شعر است که متن آن را از داخل اینترنت در می‌آورم".

امروزه 95 درصد مراجعه کنندگان، عقد آریایی را نیز سفارش می‌‌دهند.
اگر شما برای اطلاع پیدا کردن از چگونگی فعالیت کردن دفاتر ازدواج و نیز طلاق در مورد مراسم عقد آریایی با بعضی از همین دفاتر یک تماس بگیرید می‌بینید که سردفتر آن دفتر خانه ها از این مراسم ظاهراً که چندان دل‌ خوشی ندارند و حوصله ی پرسش و پاسخ در مورد این موضوع را ندارند. معمولا‌ آنها آمار میزان عقد هایی را که در هر ماه به عنوان مراسم عقد آریایی داخل دفترخانه‌ آنها انجام می‌ گیرد را اعلام نمی‌کنند. یکی از‌ آنها می‌گوید که : "در حدود 5 یا 6 سال است که این مدل عقد مد شده و حدود 95 درصد افرادی که جهت عقد مراجعه می‌نمایند نیز، سفارش‌ آنها عقد آریایی است. رسم عقد آریایی نیز یک مراسم کاملا فرمالیته است و دعاهایی است که عروس و نیز داماد با زبان سلیس و روان فارسی برای هم دیگر بیان کرده و البته که ربطی به مراسم عقد رسمی و قانونی نخواهد داشت. به این معنی که ابتدا عقد شرعی را می‌خوانند و نیز ثبت قانونی می‌گردد و سپس آن خانواده‌ ای که علاقه داشته باشد به عقد آریایی، ما نیز این خدمات را هم ارایه می‌کنیم".

عقد آریایی عموما رایگان انجام می‌گیرد / هزینه عقد آریایی

بعضی از سر دفتر ها می‌گویند که انجام دادن مراسم عقد آریایی نیز در دفترخانه ها عموما به شکل کاملا رایگان است و هزینه‌ ای را برای آن دریافت نمی‌کنند و‌ آنها می‌گویند که البته قانون کشور ما هم این عمل را منع ننموده است و احتیاجی هم به گرفتن مجوز رسمی برای آن وجود ندارد. همان طور که وقتی فردی می‌خواهد در کنار همه افراد برای همسر خود دعا نماید و تعهد نماید که تا همیشه به همسر خود وفادار خواهد ‌ماند، جهت این عمل نیز از فردی مجوز نخواهد گرفت. در مورد واکنش خانواده‌ها هم نسبت به رسم عقد آریایی باید گفت که طبق آمار این روز ها تقریبا در حدود پنج درصد از افرادی که به دفتر خانه ها مراجعه می‌نمایند نمی‌ خواهند که مراسم این عقد را انجام بدهند و در مورد این اشخاص هم باید گفت که نه شخص عروس و نه داماد و نه والدین نیز با این عمل موافق نیستند. با کمتر موردی برخورد می‌شود این روز ها که افراد جوان بخواهند که این مراسم را اجرا کنند اما والدین‌ آنها موافقت ننمایند.

ترجمه کردن عقد به شعر های حافظ و نیز مولانا
یک شخص سردفتر نیز یک تعریف دیگری را ارایه می‌ کند که به شکل کلی با معنی عقد آریایی در تناقض است. وی نیز در این مورد می‌‌گوید: " در دفتر خانه ما اول مراسم عقد شرعی را اجرا کرده و ثبت ازدواج را انجام می‌دهیم ولی اگر فردی بخواهد هم ما نیز همان مراسم عقد را با شکل فارسی نیز اجرا می‌کنیم ولی این‌ طور نیست که اسم آن مراسم عقد آریایی نام گیرد. در اصل، چون بسیاری از افراد معنی کلمات عربی را متوجه نمی‌شوند، ما نیز ترجمه آن مراسم عقد را با همراهی مجموعه اشعار حافظ و نیز مولانا جهت این افراد اجرا می‌نماییم. به بیان دیگر، این مورد موضوعی نیست که بر خلاف شرع به حساب آید و هرگز برخلاف مجموعه مجوزهای اخذ شده ما نیست و خانواده ها می‌توانند که از این مورد نیز کاملا یقین داشته باشند. و البته در ضمن که ما هیچ هزینه‌ای را هم برای این مراسم عقد دریافت نخواهیم کرد".
محمدتقی کرمی که از اعضای هیأت علمی در علامه طباطبایی است اعتقاد دارد که پدیده مراسم عقد آریایی نیز تحت ‌عنوان یک پدیده ای کاملا اجتماعی است که دارای بعد های مختلفی است. وی اظهار کرد: "این مراسم عقد نیز یک شکلی از ناسیونالیته در ایران است که طی سال‌های اخیر رونق پیدا کرده است و نیز در داخل فضای مجازی هم یک جملاتی را نیز به شاه کوروش نسبت خواهند داد که کاملا از زبان و نیز محتوای این ها مشخص است که این مفاهیم کاملا امروزی و مدرنی می‌باشند. قسمتی از این موضوع نیز به فضای موجود در جامعه که ضد اسلامی است و البته ضدعربی است بر می‌گردد و برخی افراد هم اسلام و نیز عربیت را مثل هم می‌ دانند و برخی دیگر هم با اسلام، و بعضی دیگر نیز با عربیت دارای مشکل می‌باشند".

آیا عقد آریایی درست است ؟

مراسم عقد آریایی این روزها با اسم عقد در ایران باستان مشهور شده است که با عقد در ایران باستان خیلی متفاوت است، چون که به اعتقاد زرتشتیان نیز ماهیت در این دو مدل از عقد از هم به طور کلی متفاوت است. اگر تماسی با انجمن زرتشتیان بگیرید مشخص خواهد شد که این مراسم عقد نیز در داخل آداب و مجموعه رسوم زرتشتیان هم جایی را ندارد. افراد این انجمن می‌گویند که مراسم عقد زرتشتیان و یا همان مراسم عقد در ایران باستان نیز متفاوت از عقد آریایی رایج شده امروزی در بین بعضی از زوجین، است. و این موضوع را هم باید عنوان کرد که متن در عقدنامه زرتشتیان و یا همان مراسم گواه گیری نیز در یک کتابی با نام یادگار دیرین موجود است و نکته جالب توجه این است که حتی متن هم در داخل این خطبه ها نیز در تناقض با یکدیگر است.
البته مسئولان مربوطه در داخل کشور ما می‌گویند که الان در قانون و نیز شرع در داخل ایران هیچ چیزی به عنوان مراسم عقد آریایی وجود ندارد و آن دسته از دفاتری هم نیز که این نوع مراسم را این روز ها اجرا می‌نمایند، غیر مجاز می‌باشند(!)

تاریخچه عقد آریایی

محمدتقی کرمی که یکی از اعضای هیأت علمی در علامه طباطبایی است، می‌گوید: " این موضوع چندان ضروری نیست و نسب به آن نباید که حساس بود زیرا این عقد یک موضوع جعلی است و فاقد ریشه تاریخی است و فقط مد شده است. افرادی هم که عقد آریایی را می‌ خوانند عموما با مراسم عقد اسلامی نیز هیچ گونه مشکلی ندارند. البته از سمت دیگر هم این پدیده یک موجی است که به فردی آسیب نخواهد زد. من معتقدم که این مراسمی که دارای تاریخ و نیز ریشه نیست، در دوره درازمدت هرگز باقی نخواهد ‌ماند و پس از یک مدتی هم تب آن فروکش می‌کند ولی باید که به این مهم توجه داشت که همواره در کنار تمایل داشتن خانواده‌ها در کشور به موضوع گرایش به منسک ها و البته فربه ساختن این مناسک نیز رسانه‌ها هم با انجام رفتارهایی کاملا ناشیانه، اقدام به باز تولید کردن این گونه مراسم کاملا جعلی می‌کنند. در مجموع مراسم عقد آریایی یک نوع پاسداشت رسومات و سنت های کهن ایران زمین است (حتی اگر ریشه تاریخی نداشته باشد) و حفظ و گرامیداشت آن می‌تواند به پایداری سنت ها و ارزش های ایرانی و سرزمین پارس یاری رساند.